• 

Demokratik Açılım İle İlgili Bir Söyleşi (10 Ocak 2010)

IRAK'TA YAYINLANAN DİYALOG DERGİSİ İÇİN

Hemin Rehend ile Bir Söyleşi

(26 ARALIK 2009) 

 

Hemin Rehend ? DTP?nin kapatılmasından sonra Kürt siyaseti yeni bir sürece girer, bu sürecin temel özelikleri nelerdir ?

Adnan Tanrıverdi - DTP resmen 10 Kasım 2005 tarihinde kuruldu. 12 Aralık 2009 tarihinde kapatıldı. Kapatma davası dört yıl sürdü.

Kapatılan DTP Milletvekilleri, Barış ve Demokrasi Partisine (BDP) geçerek, Mecliste Grup kurma imkanını tekrar sağlayacaklar.

Yeni bir kapatma davası, DTP'nin kapatma süreci kadar uzun sürmese de, zaman alacağını düşünen yeni BDP'lilerin, bu zamanı Türk Toplumunun kabul etmede zorlanacağı yeni söylemleri, gündeme taşıyarak, kabul edilmesine çalışacakları anlaşılmaktadır.

Türk Toplumu tarafından Terörist Başı olarak nitelendirilen Abdullah Öcalan'ı meşrulaştırmaya çalışacaklarının ip uçlarını veriyorlar.

PKK ile irtibatlı ve ilişkili olduklarını her fırsatta gündeme getirerek, PKK'yı da meşrulaştırmak istiyorlar.

 

 

TC Hükümetinin Abdullah Öcalan ve PKK Liderlerini muhatap alması için yeni BDP'nin gayret göstereceği anlaşılmaktadır.

Bu girişimler, açılımı isteyenlerin işlerini zorlaştıracak, istemeyenlerin ekmeğine ise yağ sürecektir.

Sürecin temel özelliği, yeni BDP ile TBMM'deki diğer partiler ve Türk Milleti arasında; TC Devleti ile Kürt Toplumu arasında gerçek bir güven duygusunun oluşmasıdır.

Bu, İktidarda bulunan AK Parti'nin olduğu kadar, yeni BDP'nin de baş görevi olmalıdır.

Devlet Kürt halkı üzerinde, adil yönetim uygulamasını gösterirken, BDP Milletvekilleri de Türk Halkının büyük tepkisini çeken PKK ve Öcalan'ın sözcüsü konumunda görünmekten vazgeçmelidir.

PKK Terörü durmadan, militanları Türkiye Topraklarını terk etmeden, açılımın yasal düzenlemelere yönelmesi pek mümkün görünmemektedir.

Kürt Sorununun çözülmesinde Anayasal değişiklikleri de talep eden, kapatılan DTP Milletvekillerinin, Mecliste açılım taraftarı olarak yalnız kalacak AK Parti Milletvekili sayısının Anayasa değişikliğine yetmiyeceği gerçeğini düşünerek, istifa etmeleri zaten mantıklı olmayacaktı.

Çözüm için güven arttırıcı davranışlara ihtiyaç vardır.

CHP ve MHP'nin açılımı desteklemelerinin sağlanamaması açılımın talihsizliği olarak kabul edilmelidir.

 

Hemin Rehend - BİR asker Akademisyen olarak, sizce TOKAT saldırısı PKK'nın tarafından yapan bir saldırı mı? Yada başka güçler tarafından gerçekleşmiş bir saldırıdır ve PKK'nın tarafından bazı amaçlara için üstlenmiştir?

Adnan Tanrıverdi - ?Reşadiye Katliamını, kendine PKK'nın silahlı kanadı adını veren HPG isimli örgüt üstlendi. Teröristlere yönelik düzenlenen operasyonlar ve Öcalan'ın yaşam koşullarının bahane edilerek, Tunceli'deki bir grubun PKK Ana Karargah Komutanlığı'ndan habersiz olarak eylemi gerçekleştirdiği bildirilen açıklamada, PKK'ya bağlı birimlerin kendi inisiyatiflerini kullanarak eylemlere devam edeceği iddia edildi.? basında üslenme bu şekilde bildirildi

Kanaatimce, cinayet PKK tarafından işlendi. Basın organlarınca abartılı şekilde takdim edildiği için kamu oyunda yankılanan, aslında cılız şehir gösterileri gibi, Reşadiye Pususu da PKK tarafından yapıldı.

Amaç, PKK'nın Öcalan ile birlikte düşünülmesini ve PKK muhatap alınmazsa, Kürt Meselesinin çözülemeyeceği mesajını vermek olabilir.

Şüpheli bir şekilde üstlenilmesi ise, hem kamu oyunu eylemi Ergenekon Terör Örgütünün yaptığı konusunda bölmek, hem de ileride, PKK'nın muhatap alınması mümkün olursa, katliamın lekesinin inkar edilmesine açık kapı bırakmak olabilir.

Aynı zamanda, kapatıldığı takdirde başka bir çatı altında devam etme imkanı olan, DTP'nin kapatılması sağlanarak, çözümde adresin PKK olduğu mesajını da vermek olduğu, gelişmeler dikkatlice incelendiğinde anlaşılmaktadır.

 

Hemin Rehend -DTP'nin kapatılması, ve BDP'nin faaliyete geçirilmesi, Kürt sivil siyasetine hangi değişiklikler getirebilir, özelikle taktik ve strateji konusunda?

Adnan Tanrıverdi - BDP'nin önünde iki yol vardır.

Birinci yol, yapıcı üslup ve girişimlerle, Kürt vatandaşlarımızın sorunlarının çözümü için TBMM nin çalışmasına yardım ve destek olmaktır.

Çıkmaz yol ise; PKK ve Öcalan'ın sözcüsü gibi davranıp, muhalefet partilerinin muhalefetini arttırarak, Meclis platformunu baltalamaktır.

BDP, Kürt Vatandaşlarımızın sorunlarını, yasal değişikliğe ihtiyaç gösteren ve göstermeyenler diye ayırmalıdır.

Anayasa ve Yasa değişikliği gerektirenleri daha geniş zamana yaymalıdır.

İktidarın inisiyatifinde olanları ise, TBMM platformunda masaya yatırılıp, bir takvime bağlanarak çözümü için barışçı ve Meclis zemininde diyalog ortamının devam etmesi için çalışmalarını yönlendirmelidir.

PKK'nın sözcüsü gibi değil, seçmenlerinin temsilcisi gibi davranmalıdır.

 

Hemin Rehend ? AK Parti?nin demokratik açılımı sürdürebilecek gücü var mı? Varsa eğer sizce nasıl bir yöntemle sürdürmesi gerekir?

Adnan Tanrıverdi - Seçimler, Temmuz 2011 tarihinde yapılırsa, azamî bir buçuk yıllık bir süre var. Bu süre içinde, Anayasa değişikliğine ihtiyaç göstermeyen önemli sorunları, BDP de destek olursa çözebilir.

Ama destek olmaz ise, üstelik müspet atmosferi, oy kaygısı veya PKK tazyiki ile baltalama girişimlerinde bulunursa, AÇILIM rüyası 2011 Temmuzunda bitebilir.

Aydınlar ve AK Parti Seçmenleri Açılımı desteklemektedirler.

Bunu hem üstün tuttukları insanî değerlere saygılarından, hem de Türkiye'nin aydınlık geleçeğinin Türk-Kürt eşit kardeşliğinden geçtiğine inandıkları içindir.

Kürt Halkı ve temsilcileri bu açık gerçek karşısında, AÇILIM Mimar ve destekçileri ile diyaloğu muhafaza etmelidir.

BDP milletvekilleri, eylem ve girişimlerinde, sadece Kürt Halkına değil, Türkiye'nin bütününe hitap edecek, gönül alıcı faaliyetlerde bulunmalıdır.

Süreci baltalayacak girişimlerden kaçınmalı.

Üniter yapıyı tahribe yönelik eylemlere karşı olduğunu açıklamalı.

Şiddet içeren eylemlere karşı çıkmalıdır.

 

Hemin Rehend ?AK Parti?nin bahsettiği açılım Kürt sorununun çözümüne cevap olabilecek mi? Açılımda Kürtlerin yoğun yaşadığı bölgelerde Kürtçenin ikinci resmi dil olma durumu var mı?

Adnan Tanrıverdi - AK Partinin Bölgede alan çalışması yaptığı ve sorunları; hem uzmanlar, hem bölgede faaliyet gösteren sivil toplum kuruluşları, hem de partisine mensup Bölge Milletvekilleri vasıtası ile tespit ettiği anlaşılıyor.

PKK zihniyetini tatmin etmese de, Bölge İnsanının %95 inin sorunlarını çözecek, girişimleri başlatacağını değerlendiriyorum.

Bölgelerinde Kürtçenin ikinci resmi dil olması, Anayasa'da değişikliği gerektirir. Bu yasama dönemi içinde gerçekleşmesi zor görünüyor. Bir kısım radikal değişikliklerde acele etmek, süreci akamete uğratabilir.

Sabırlı olmak gerekir.

Açılım sürece daha geniş zamana dağıtılmalıdır.

BDP'nin yapıcı tutum içine girmesi önemlidir.

 

Hemin Rehend ?Demokratik açılımda AK Parti?nin atacağı ilk somut adım sizce nasıl olur ya da nasıl olması gerekiyor?

Adnan Tanrıverdi - İlk adım güven artırıcı faaliyetler olmalıdır.

Bu da Bölge insanını sıkıntıya sokan idari hata, yanlışlık ve Devlet Yöneticilerinin kaba davranışlarının önlenmesi olmalıdır.

Bunun için her hangi bir yasa değişikliğine gerek yoktur.

Devletin güler yüzü ve adil yönetim anlayışını hakim kılması gerekir. Başarılı, inançlı, çalışkan ve enerjik yöneticilerle, kısa sürede bölge insanının yüzü güldürülebilir.

Bunun için TBMM de, özellikle Bölge Milletvekillerinden oluşan Parti temsilcileri, Bölgeden Sivil Toplum Kuruluşları, akademisyenler, Silahlı Kuvvetler dahil Bölge ile ilgili Bürokrasiden temsilcilerin katılacağı bir KOMİSYON oluşturulmalıdır.

Bu Komisyon tarafından, sorunlar sıralanmalıdır. Sıralanan sorunlar giderilmesi kolay olandan başlanarak giderici önlemler Bölgedeki Mülkî, Mahalli ve askeri yöneticiler tarafından uygulamaya sokulmalıdır.

Ayrıca; Kamu Görevlilerinin ağırlıkta olduğu ama, Bölge temsilcilerinin de bulunduğu bir KRİZ MERKEZİ oluşturulmalıdır.

Kriz Merkezi, olayları 24 saat takip etmeli. Olumsuz gelişmeleri olumluya çevirecek girişimleri hemen tetiklemeli. Gelişmeler hakkında Bölge İlleri bazında raporlar alarak, Meclis Komisyonunu bilgilendirmeli.

Bakanlar Kurulu Toplantıları, en seyrek ayda bir, bölge İllerinde veya özelliği olan ilçelerde gerçekleştirmeli. Toplantılarda, problemlere karşı alınan önlemler ve alınması gereken ilave tedbirler tespit edilmelidir.

Bu ciddi girişim, hem sorunların asgariye indirilmesini, hem de bölge insanı ve Milletin büyük bölümünün güveninin sağlanmasına hizmet edecektir.

 

Hemin Rehend ?Öcalan'ın son açıklamaları BDP?nin daha esnek bir siyaset yürütmesinde etkili olabilir mi? Ve BDP daha bağımsız bir siyaset yaparsa için vesile olur mu sizce?

Adnan Tanrıverdi - Öcalan'ın hangi şekilde olursa olsun, meseleye dahil edilme gayretleri, açılımı baltalayıcı etki yapar.

Muhalefet partilerinin muhalefetini arttırır.

BDP'yi güvensiz hale sokar.

İktidar partisinin işini zorlaştırır.

Mecliste temsil imkanı varken bunu kullanmamak, sürecin dışına çıkmak demektir. Böyle bir karar DTP açısında çok yanlış bir karar olurdu.

Girişimi, Öcalan'ı devreye sokmak için DTP tarafından geliştirilmiş bir manevra olarak düşünüyorum. Manevranın, sürece faydası değil zararı olmuştur.

 

Hemin Rehend -Son dönemlerde yoğunlaşan Hewler ile Ankara arasındaki diplomatik trafiği nasıl değerlendiriyorsunuz? IRAK'IN federatif yapılanması TÜRKİYE için bir tehdit unsuru sayılabilir mi?

Adnan Tanrıverdi - Kuzey Irak'taki Bölgesel Kürt Yönetimi ile ilişki içinde bulunmak. Sorunun çözümüne olumlu katkı sağlar. Desteklenmelidir.

Irak'ın Federatif yapılanması Türkiye için tehdit teşkil etmez.

Türkiye bir Dünya Devletidir.

4-5 milyonluk Kuzey Irak Bölgesel Kürt Yönetiminin Federal veya bağımsız bir devlet olmasının Türkiye'ye zararı dokunamaz.

Bazı zihinlerdi sendrom oluşturan bu durumu düşünerek ilişkileri germek; hem bölge barışına, hem de Türkiye'nin hak ettiği hızlı gelişimi sağlayacak girişimlere engel olur.

Türkiye, müşterek tarihi ve manevi değerleri öne çıkararak, Kuzey Irak'taki Kürt yönetimini de şemsiyesi altına çağırmalıdır. Yanlış anlaşılmasın, Türkiye, bu ilişkilerde, toprak kazancı gibi olumsuz bir düşünceyi hiç aklına getirmemelidir.

İslam Şemsiyesini açmak, Kuzey Irak'taki Kürt oluşumunu ve Irak'ı değil, 59 İslam Ülkesini birbirine yaklaştırıcı etki yapar.

Barış ortamının kurulması ve dostça ilişkiler, Bölge barışı ve gelişmesi için yeterlidir.

 

Hemin Rehend ?Irak, Türkiye ve Amerika?dan oluşan üçlü mekanizmanın PKK?ya ilişkin Hewler ?deki toplantı sonuçları hakkında öngörünüz nedir? İlerideki dönemlerde ne gibi sonuçlar çıkarabilir?

Adnan Tanrıverdi - Irak'taki PKK tasfiye safhasına girmiştir. Bu konuda, ABD ve IRAK hem fikirdir.

Türkiye'deki Kürt Halkına karşı uygulamaya sokulacak ılımlı gelişmeler ve Kuzey Irak Yönetiminin sorunlarına Türkiye'nin yapıcı yaklaşımı, Kuzey Irak Kürt Yönetiminin de PKK'nın tasfiyesine somut katkıda bulunacağı kanaatindeyim.

Zaten PKK'nın Türkiye'deki KCK /TM yapılanmasına geçmesi de Irak'taki Üslerinin tasfiye sürecine girdiğini anlamasındandır.

En geç 2011 yılında yapılacak Milletvekili Genel Seçimleri sonucunda AK Partinin tek başına iktidar olabilmesi, Kuzey Irak'taki PKK varlığının tasfiye olmasını sağlayacaktır.

Seçimlerden önce AK Parti Hükümeti PKK Terörünü marjinal seviyeye indirmek mecburiyetindedir.

 

Hemin Rehend ?Atalay?ın açıklamalarına bakılırsa Mahmur Kampında yaşayan Türkiyeli Kürt vatandaşların en az yarısı geri dönüş yapacak; Ancak Mahmurlular Kürt sorununda somut çözüm adımları gelişmedikçe bu koşullarda geri dönmeyeceklerini belirtiyorlar. Siz bu konuyu nasıl değerlendiriyorsunuz?

Adnan Tanrıverdi - Dönmeleri kendi menfaatlerinedir.

Türkiye'de her gün önemli iyileşmeler oluyor.

Bir kısım istekleri Terör bitmeden mümkün görünmüyor.

Tantana ile dönüşleri, Türk Toplumundan tepki alır.

Her kesimin açılıma destek sağlaması gerekir.

Kısmî dönüşlerin olabileceğini değerlendiriyorum.

Bu dönüşler, Kürt Halkı üzerinde müspet etki yaparken, Türk Toplumunun da desteğini sağlamalıdır.

 

Hemin Rehend ?Bölgesel ve uluslararası konjonktür göz önünde bulundurulduğunda Kürt sorununun nihai çözümünün başlangıç aşamasına girdiğinden bahsedebilir miyiz?

Adnan Tanrıverdi - Evet.

Önündeki en büyük engel terördür. Terör sıfırlanmadan hiç bir Hükümet operasyonları durduramaz.

Şehirlerde yeni başlayan KCK şiddet hareketleri sürerken, bu hareketlerin destekçileri Mecliste ve mahalli idarelerde tutulamaz.

Bu girişimler süreci baltalayıcı girişimlerdir.

PKK ve şiddet girişimleri sahneden çekilmelidir.

Öcalan bulunduğu yerde cezasını doldurmalıdır.

Kendilerini özgürlük savaşçısı gibi görenler, barış ortamı için sahneden çekilmeyi bilmelidir.

Hemin Rehend ? Anayasa değiştirilmeden Kürtlerin temel bazı hakları verilse dahi bunun güvencesi nedir?

Adnan Tanrıverdi - Kurulacak barış ve kardeşlik ortamı ile terörün sıfırlanmış olması en büyük güvencedir.

 

26 Aralık 2009

Adnan Tanrıverdi

Emekli Tuğgeneral