• 
• 

Durum Muhakemesi Tanımı ve Formatı (16 Nisan 2006)

DURUM MUHAKEMESİ:

A. AMAÇ:

Durum muhakemesinin amacı, vazifenin yapılması için en uygun hareket tarzını tespit etmektir.

Durum muhakemesi, kişi, kurum ve müesseselerin tip ve seviyesine uygun olarak herhangi bir duruma uygulanabilir.

Problemlerin çözümünde zaman ve durum müsaade ettiği sürece mükemmelleştirilir.

Ayrıntı kurumun tip ve seviyesine göre değişir.

Yazılı olduğu gibi zihni olarak da yapılabilir.

Durum muhakemesi formu, bütün ilgili faktörlerin incelenebilmesi için mantıkî bir sırayı ihtiva eder.

Faaliyetlere tesir eden faktörler değiştikçe, yeni gerçekler ortaya çıktıkça, faraziyelerde ve vazifede değişiklikler oldukça durum muhakemesi gözden geçirilip düzeltmeler yapılır.

 

 

B. DURUM MUHAKEMESİ FORMATI:

 

1. 1.      VAZİFE:

Vazife hedefe ulaşmak için yapılması gereken görevlerin ifade edilmiş şeklidir.

Karar verme faaliyetlerinin ilk adımıdır.

Kişi, Kurum, Şirket veya bir müessesenin vazifesi mevzubahis olabilir. Bu durumda, bizzat kendimiz tarafından belirlenebilir; amir veya patronlardan alınabilir veya amir veya patronların niyet ve maksadından çıkarılabilir veya  cereyan eden olaylar hakkındaki mevcut bilgilerden yani durumdan çıkartmamız gerekebilir.

Yapılması gereken hiçbir görevin unutulmaması ve muhakemenin kapsamı dışında kalmaması için vazifenin tahlili (analizi)  yapılır.

 

Vazife Tahlilinde aşağıda belirtilen Sıra Takip Edilmelidir:

• Üst makamın maksadı,
• Üst makamın niyeti
• Üst makamca faaliyete konan tahditler ( kaynak, zaman, mekan )
• Vazifemizin maksadı,
• Yapılacak görevler;
• · Açık görevler,
• · Kapalı görevler,
• · Temel görevler,
• Tahlil edilmiş vazifenin yeniden ifadesi,

 

Açıklık, sadelik ve bütünlük sağlamak için, VAZİFE asgarî KİM, NE MAKSATLA, NE (hangi görev/görevleri) YAPACAK sorularına cevap verilmelidir. Eğer biliniyorsa; ne zaman ve NEREDE  sorularının cevapları yazıldıktan sonra, belirlenen temel görevler (NE YAPACAK sorusunun karşılığı olarak) vuku bulması gereken sıraya göre ifade edilirler.

(KİM, NE MAKSATLA, NE ZAMAN, NEREDE, NE YAPACAK)

 

 

1. 2.      DURUM VE HAREKET TARZLARI:

Bu maddede, faaliyeti etkileyen ve uygun hareket tarzını ortaya çıkaran tüm unsurlar ve görüşler değerlendirilir. Bu madde üç ana fıkrada incelenir.

 

a. Mümkün Olan Hareket tarzlarına Tesir Eden Faktörler:

 Bu fıkranın bentleri ve alt bentleri, muhakemenin yapıldığı birimin tipi, seviyesi,   özellikleri ve faaliyetin cereyan edeceği ortama göre değişir. Örneğin Devlet seviyesinde bir güvenlik meselesi muhakeme edilecekse, ?a? fıkrasının alt bentleri aşağıdaki şekilde olabilir :

 

(1) Milli ve Milletlerarası Ortam :

(a) Milli Hedefler

(I) Milli Hedefler

(II) Tehdit Unsurlarının Strateji ve Politikaları üzerindeki tesiri

(III) Kendi Strateji ve Politikalarımız üzerindeki tesiri

 (b) Milletler Arası Ortamın Değerleri:

      (I) Milletler arası ittifak ve Teşekküller

(aa) NATO

(bb) AB

-------------

                                    (II) Tehdit Unsurlarının Strateji ve Politikaları üzerindeki tesiri

(III) Kendi Strateji ve Politikalarımız üzerindeki tesiri

(c) Milli Güç Unsurları

(I) Mevcut Durum

(aa) Politik ve İdari Durum

(bb) Ekonomik Durum

(cc) Askerî Durum

(dd) Psiko-Sosyal Durum

(ee) Coğrafi Durum

(ff) Bilimsel ve Teknolojik Durum

(gg) Nüfus

II) Tehdit Unsurlarının Strateji ve Politikaları üzerindeki tesiri

(III) Kendi Strateji ve Politikalarımız üzerindeki tesiri

 

 (d) Yasal Mevzuat

(I) Mevcut Durum

(aa) Anasal Esaslar

(bb) Diğer Mevzuat ve Esaslar

(II) Tehdit Unsurlarının Strateji ve Politikaları üzerindeki tesiri

(III) Kendi Strateji ve Politikalarımız üzerindeki tesiri

 

(2) Tehdit Unsurlarının Durumu

      (a) İç Tehdit Unsurları

            (I) Yıkıcı Faaliyetler

                  (aa) Aşırı sol

                  (bb) Aşırı Sol

                  (cc)  Irkçılık

                  (dd) İrtica

 

(II) Bölücü Faaliyetler

                  (aa) Kürtçülük

                          (ab) PKK

                           -------------

                  (bb) Ermenilik

(cc) Rumluk

(dd) Yahudilik

(ee) Süryanilik

                  ---------------------

(III) Yıkıcı ve Bölücü Faaliyetlere sağlanan Dış politik Destekler

(IV) Yıkıcı ve Bölücü Unsurların Geçmişte ve Halen Bir Mana Taşıyan Faaliyetleri

(V) Yıkıcı ve Bölücü Unsurların Kuvvetli ve Zayıf Tarafları

(b) Dış Tehdit Unsurları

(I) Komşu Ülkeler

(II) Diğer Ülkeler

(III) Geçmişte ve halen bir mana taşıyan Faaliyetleri

(IV) Kuvvetli ve Zayıf Tarafları

 

(3) Kendi Durumumuz:

(a) Politik ve İdari Güç

(b) Ekonomik Güç

(c) Askerî Güç

(d) Psiko-Sosyal Güç

(e) Coğrafi Güç

(f) Bilimsel ve Teknolojik Güç

(4) Tarafların Güç Mukayesesi

 

b. Tehdit Unsurlarının İmkân ve Kabiliyetleri:

Tehdit Unsurlarının imkân ve kabiliyetleri;

• Vazife ve mümkün olan hareket tarzlarına tesir eden faktörler dikkate alınarak;
• Bu unsurların fiziki kabiliyeti dahilinde, zaman ve mekan bakımından tatbik kabiliyeti olan;
• Tehdit unsurları tarafından fiilen yerine getirildiğinde, vazifemizin yapılmasını olumlu veya olumsuz etkileyecek hareket tarzlarıdır.

İmkân ve kabiliyetler:

• ne maksatla,
• ne kadar kuvvetle,
• ne zaman,
• nerede,
• ne yapabilir

Sorularına cevap verecek şekilde ifade edilmelidir.

(1) Tehdit unsurlarının imkân ve kabiliyetlerinin sıralanması

(2) Tehdit unsurlarının imkân ve kabiliyetlerinin kabul ihtimal derecesi

(3) Hassas Tarafları

İstismar dilebilecek hususlar hassas taraflar olarak ; NEYİ, NE İLE, NASIL istismar edilebileceği sorularına da cevap olacak şekilde ifade edilir.

 

 

c. Kendi Hareket Tarzlarımız :

Hareket Tarzı;

?Bir şahıs, kurum veya müessesenin takip edeceği işlemin sırası?,

?Bir şahıs, kurum veya kuruluşun vazifesini başarması için gerekli olan muhtemel bir plan? olarak tanımlanabilir.

Hareket tarzları formüle edilirken aşağıdaki kriterlere uygunluğuna dikkat edilmelidir.

• Uygulama imkân ve kabiliyetine sahip mi?
• Zarar vermeden vazifenin başarılmasını sağlayabilecek mi?
• Birbirinden ayırt edilebilecek ayrıntıda mı?

Kendi hareket tarzlarımız;

• NE ZAMAN,
• NEREDE,
• NASIL
• NE YAPMAK  sorularına cevap verecek şekilde ifade edilmelidir.

 

3. İKİ TARAFIN HAREKET TARZLARININ TAHLİLİ:

Durum muhakemesinin ?2c? fıkrasında belirtilen hareket tarzlarının her biri;

• Fayda ve mahzurlarını tespit etmek
• Gelişmeleri somutlaştırmak,
• Destekleyici diğer unsurları ortaya çıkarmak,

İçin zihni olarak tahlil edilmelidir.

a. Kendi hareket tarzlarımıza tesiri olmayan Tehdit unsuru imkan ve   kabiliyetlerinin elimine edilmesi:

Talilin bu bölümünde, durum muhakemesinin ?2b? fıkrasında sıralanmış olan imkan ve kabiliyetlerden, en iyi hareket tarzının seçimine yardımcı olacak olmayacakları belirlemek amacıyla yapılan  bir ön tahlildir.

b. Birinci Hareket Tarzımız

Tahlilin ikinci kısmı, kendi muhtemel hareket tarzlarının her birinin (Md.2c) tahlilinden ibarettir. Bu bentlerde, her bir kendi  hareket tarzımızın sonuçlarını tayin etmek üzere seçilmiş, tehdit unsuru imkân ve kabiliyetlerinin her birine karşı tahlili yapılır. İki tarafın hareket tarzlarının da baştan sona bir mantık sırası içinde, adım adım, zihni olarak ayrı ayrı tahlili yapılır.

(1) Tehdit unsurunun birinci imkân ve Kabiliyeti

(2) Tehdit unsurunun ikinci imkân ve kabiliyeti

(3) Tehdit unsurunun üçüncü imkân ve kabiliyeti

c. İkinci Hareket Tarzımız

(1)Tehdit unsurunun birinci imkân ve Kabiliyeti

(2) Tehdit unsurunun ikinci imkân ve kabiliyeti

(3) Tehdit unsurunun üçüncü imkân ve kabiliyeti

d. Üçüncü Hareket tarzımız

(1)Tehdit unsurunun birinci imkân ve Kabiliyeti

(2) Tehdit unsurunun ikinci imkân ve kabiliyeti

(3) Tehdit unsurunun üçüncü imkân ve kabiliyeti

 

4. KENDİ HAREKET TARZLARIMIZIN MUKAYESESİ

Durum muhakemesini yapan, 3üncü maddede, her bir hareket tarzının tahlili esnasında ortaya çıkan fayda ve mahzurları sıralar.

Bu maddede, en iyi hareket tarzı üzerinde bir karara varılır.  Muhakemeyi yapan kişinin mahareti önemlidir. Bazı fayda ve mahzurlar öylesine önemsiz olabilir ki, onlar dikkate alınmaz.

Tahlilin sonucunda vazifenin başarılması için her fayda ve mahzurun önemi tayin ve en iyi başarı ihtimalini temin eden hareket tarzı üzerinde de bir karar ifade edilir.

 

a. Birinci Hareket Tarzımız

(1) Faydaları

(2) Mahzurları

b. İkinci Hareket Tarzımız

(1) Faydaları

(2) Mahzurları

c. Üçüncü Hareket Tarzımız

(1) Faydaları

(2) Mahzurları

d. İnceleme

e. Netice

En iyi hareket tarzının belirlenmesi temin edilir ve özet gerekçe belirtilir.

 

5. KARAR

Durum muhakemesinin son adımıdır. Başarı ihtimali vaat eden hareket tarzı, karar için bir esas olarak kullanılır. Karar, yeniden tahlil edilmiş vazifenin bütün unsurlarının yerine getirilmesine imkân sağlamalıdır.

Karar:

• KİM
• NE MAKSATLA
• NE ZAMAN
• NEREDE
• NASIL
• NE YAPACAK

Sorularına cevap verecek şekilde;

• Açık
• Kısa
• Mantıkî

Şekilde ifade edilir.

Kararın maksadı, seçilen hareket tarzının uygulanması sonucu ulaşılacak netice ile gerçekleştirilmek istenen nihai sonuçtur.

 

İMZA

 

EKLER       :

Gerektiği Kadar